Atypische Myopathie (spierbevangenheid bij paarden)

Atypische myopathie (ofwel Multiple Acyl-CoA Dehydrogenase Deficiëntie (MAADD)) is een zeer ernstige vorm van spierbevangenheid bij paarden. De aandoening wordt sinds enkele jaren meer en meer gezien en onderkend bij paarden en treedt voornamelijk op in het najaar (weidegang) tot aan het vroege voorjaar. Er is een oorzakelijk verband gevonden tussen het eten van (bepaalde) esdoornbladeren en zaden en het optreden van de acute spierziekte. Veelal leidt deze ernstige vorm van spierbevangenheid, gepaard gaande met koffiekleurige urine, verharde spieren en spierzwakte, tot de dood (90% van de paarden sterft binnen 72 uur) of worden paarden in sommige gevallen dood teruggevonden op stal/in de weide.

Situaties waarin de ziekte zich in de meeste gevallen manifesteert, typeert zich door:

  • grazende paarden (gras grootste deel vd voeding)
  • acuut begin van ziekteverschijnselen
  • vaak meerdere dieren in een koppel,
  • optredend in de herfst (winter/voorjaar niet uitgezonderd)
  • typisch weer: koud, nat, wind en dus losse bladeren en zaden
  • bij een uitbraak in een koppel paarden meerdere zieke en soms dode dieren

De ziekteverschijnselen:

  • spierzwakte en/of stijfheid
  • snelle en bemoeilijkte (benauwdheid) ademhaling
  • verhoogde hartslag
  • geen koorts
  • spiertrillingen
  • liggen en niet tot moeilijk in de benen komen
  • snel verergerende symptomen 
  • eetlust vaak nog aanwezig
  • koffiekleurige urine (spierkleurstof)
  • volle urineblaas bij rectaal onderzoek
  • snelle dood (meestal binnen 3 dagen)

De aanvullende onderzoek:

  • extreem verhoogde spierwaarden (enzymen) in het bloed (van zowel skeletspieren en hartspieren)
  • myoglobine (spierkleurstof aantoonbaar in bloed en urine)

Therapie/ Preventie:

  • onmiddellijk absolute rust van de patiënt en warm houden (geen transport!)
  • Indien mogelijk alle dieren van weiland verwijderen, liefst opstallen of naar ander weiland en bijvoeren; indien verplaatsen niet mogelijk het weiland zo goed mogelijk schoon maken voor wat betreft paddenstoelen, bladeren, zaden, eikels etc. en de paarden bijvoeren met goed hooi of eventueel kuil
  • onderzoek en bloedonderzoek door dierenarts om diagnose te bevestigen
  • spierontspannende middelen geven
  • eventueel laxeren indien bladeren/zaden/spruiten redelijk recent zijn gegeten
  • veel infuus (minimaal tot urine weer normale kleur heeft)
  • pijnstilling + vitaminen

Bel bij twijfel over of verdachte situaties, die te maken kunnen hebben met opname van esdoornbladeren of symptomen, die passen bij Atypische Myopathie, altijd naar de kliniek voor overleg met een van onze paardendierartsen

Maarten Boswinkel
Specialist Inwendige Ziekten Paard